De Siamese kat, een kat apart

Zoals al vele malen op de site beschreven, hebben wij 2 echte Siamese katten aan boord. Het is best een zorg om goed voor de beestjes te zorgen, maar aan de andere kant beleven we ook heel veel plezier aan Odin en Freija. Plezier in de zin van het onvoorspelbare gedrag van beiden, van hele dagen slapen tot zeer uitbundig en wild spelen met een propje papier of een touwtje. Plezier ook in de zin van de vele knuffels en de aanhankelijkheid die we van beiden, op hun eigen manier krijgen. Freija kan een hele tijd voor ons zitten en wil dan alleen maar geknuffeld worden terwijl Odin als een hondje naast Peter over de steiger loopt als hij wordt uitgelaten.

Het is daarom goed om eens een blogje te besteden aan: waarom is een Siamese kat anders dan gewone katten.

De Siamees wordt wel de prins onder de katten of de hond onder de katten genoemd. Katten van dit ras hebben een eigenzinnig karakter en mensen die van rust houden kunnen er maar beter niet aan beginnen. Maar als je een kat wilt die terugpraat, kun je het beste een Siamees in huis halen. Waar komen ze vandaan, en wat zijn die eigenaardigheden van deze kat?

De traditionele Siamees is een van oudste rassen die als gezelschapsdier gehouden werd.  Dit ras heeft veel van het uiterlijk behouden zoals ze geïmporteerd werden uit Siam (Thailand).  Een middelgrote gespierde, lenige kat, de prachtige blauwe ogen, het contrast van de point- en lichaamskleur zijn kenmerken het ras.

Geschiedenis

De Siamees behoort tot de kortharige katten. De oorsprong van deze kat ligt in Azië, het vroegere Siam, tegenwoordig Thailand, waar ze in de 14e eeuw al voorkwamen. De eerste Siamezen werden in 1884 in het Chrystal Palace in Londen geëxposeerd. Ze veroorzaakten een ware opschudding en niemand kon vermoeden wat deze katten teweeg zouden brengen. Iedereen sprak erover. De één vond ze prachtig, de ander vond ze afschuwelijk, zoals eigenlijk nog altijd het geval is.

Hoewel nu pas in de openbaarheid gebracht, waren er al sinds 1871 Siamezen in Engeland. Ze waren door diplomaten en reizigers meegebracht uit Siam, het tegenwoordige Thailand. In de verhalen werden ze met geheimzinnigheid omgeven, zoals roof uit koninklijke paleizen. Maar daar is nooit een bewijs voor gevonden.

Engelse fokkers werden zo enthousiast over dit nieuwe ras, dat al in 1901 de Siamese Cat Club werd opgericht. Door deze club werd ook de eerste ras standaard (1902) gemaakt, die in grote lijnen nog met de tegenwoordige overeenkomt. De groep Siamezen die de basis vormden voor het ras kan worden teruggevoerd tot ongeveer elf katten; alle Siamezen stammen uiteindelijk van deze door de Britten geïmporteerde groep af. De Siamees heeft een bijnaam: Royal Cat of Siam. Dat komt omdat deze kat door nogal wat mensen van adel werd gehouden, waaronder de Britse koningin Elizabeth

De eerste Siamezen waren sealpoints. En hoewel er met stelligheid wordt beweerd, dat de eerste Siamezen die naar Engeland kwamen, al genetisch de kleuren blauw en chocolate met zich meebrachten is dit niet met zekerheid te zeggen. Er doken wel blue point kittens in sommige nesten op, maar die werden als miskleur gezien en als “pet” verkocht. Omdat er door het geringe aantal dieren weinig mogelijkheden waren om te fokken, zullen er zeker ook andere rassen voor de fok gebruikt zijn.

Bekend is bijvoorbeeld dat er voor het ontstaan van veel Bluepoint Siamezen in het verleden Blauwe Russen zijn gebruikt. Veel Siamezen die de Laurentide (Engelse fokster van Iamesen) lijnen in de stambomen van hun katten terugvinden van na 1952 hebben Blauwe Russen bloed. De effen “blauwe” katten uit deze kruisingen werden soms weer voor de Blauwe Russenfok gebruikt, wat later bleek uit het feit dat nogal wat Blauwe Russen pointed kittens (dus met Siamese aftekening) kregen!

De Siamees is steeds eleganter van model geworden. Moderne Siamezen worden gefokt op lengte, met een dun hoog benig lichaam, en een extreem langschedelige (longicefale) kop met een lange voorsnuit en grote wijdgeplaatste oren. Het karakter is extravert en zeer gericht op de groep waarin ze leven. Siamezen zijn erg sociaal en hebben veel behoefte aan aandacht van huisgenoten. Ze reageren sterk op externe prikkels, leren makkelijk zaken aan en bemoeien zich met alles wat er in huis gebeurt. (Odin ten voeten uit)

Het heeft ook lange tijd geduurd voor de hogere oorstand van katten uit deze lijnen weer meer naar de buitenzijde van de driehoekige kop stond en zo weer een perfecte wig vormde. Vanuit Engeland zijn de Siamezen over de hele wereld verspreid. Hoewel er in de eerste helft van de twintigste eeuw al Siamezen in Nederland waren, heeft het ras zich in de tweede helft van de twintigste eeuw hier pas als populaire raskat gemanifesteerd.

Rasbeschrijving

De bouw van de Siamees is afwijkend van wat men gewend is van de gewone huis en tuin kat zoals deze veelal wordt gehouden.

Kop: wigvormig en dient in het ideale geval samen met de grote, schuingeplaatste oren een perfecte gelijkzijdige driehoek te vormen
De kin mag niet al te geprononceerd zijn, maar ook zeker niet terugwijken.
Lange neus, bij voorkeur met een Romeins profiel, maar in elk geval zonder inkeping vloeiend doorlopend in het schedeldak.
Ogen: amandelvormig, zuiver donkerblauw en staan iets schuin geplaatst.
Oren: groot, schuin geplaatst.
Lichaam: elegante en lenige bouw. Het sierlijke lichaam is lang, slank en gespierd, het mag nergens grofheid vertonen.
De achterhand behoort hoger te zijn dan de voorhand. De poten zijn slank en lang, de voetjes ovaal.
Staart: lang en dun en loopt spits toe als een zweep.
Vacht: zijdezacht en kort en fijn van structuur. Betrekkelijk weinig ondervacht

De Siamezen die uit het oosten kwamen eind negentiende eeuw zagen er nogal anders uit dan die van nu. Ze waren forser, met een rondere kop dan de puntige snuit die tegenwoordig als ideaal wordt gezien. Er zijn nog wel Siamezen die dit hebben, men heeft het dan over het 'traditionele type'.

Kleuren

Kittens worden geheel wit geboren, in de loop van de tijd, zo'n twee tot drie weken, ontstaan de kenmerkende points: dat zijn de kleuren op de snuit, oren, poten, voeten en staart. Het zijn de koudste gebieden van het lichaam die donker van kleur worden, dit verklaart waarom een Siamees die buiten komt in de winter donkerder van kleur zal zijn dan een die alleen binnen wordt gehouden.

Het kan ongeveer een jaar duren voordat de kleur zich volledig heeft ontwikkeld. Naarmate ze ouder worden, worden ze donkerder van kleur. De Siamees moet in zijn uiterlijk een contrast vertonen tussen de kleur van zijn points en van de rest van zijn lichaam. Dit contrast in de vachtkleur ontstaat door een erfelijke factor (het gen Ss). Dit gen is er de oorzaak van dat op bepaalde lichaamsdelen de pigmentvorming meer wordt bevorderd dan op andere lichaamsdelen. Dat gebeurt op relatief koudere lichaamsdelen: staart, poten en voeten, snuit en oren. De rest van het lichaam is minder gepigmenteerd (akromelanisme).

Ook de oogkleur van de Siamees wordt door het Ss gen gestuurd. Daardoor wordt alleen in het iris-achterblad pigment aangemaakt. Door lichtbreking zien wij zo'n oogkleur als blauw.

Er zijn vier zogenaamde “klassieke” kleuren:

Sealpoint: donkerbruine points
Bluepoint: grijsblauwe points
Chocolatepoint: melkchocoladekleurige points
Lilacpoint: rozeachtig grijze points

De katten die hier voor het eerst uit het oosten in Engeland kwamen, hadden de kleur van de sealpoint. Verder zijn er nog kleuren, die van andere rassen zijn “geleend".

Redpoint: oranje rode points
Creampoint: koel crème points
Apricot point: warme Diep crème points
Tortiepoint: tweekleurige points
Cinnamonpoint: kaneelkleurige points
Fawnpoint: zandkleurige points
Caramelpoint: donkere lilakleurige points met metaalglans

Karakter van de Siamese kat

Het blijkt dat de leek op kattengebied elke raskat een Siamees noemt en de Siamees is volgens die leek vals! Zo zie je maar, iedereen kent de Siamees ook al kent hij hem niet!

Met hetzelfde gemak worden hem eigenschappen toegeschreven, die hij helemaal niet heeft.

Een Siamees is van oudsher behandeld zoals men met een hond zou kunnen omgaan.  Het was het eerste ras dat aan lijn en halsband uitgelaten werd. Hij brengt propjes papier of andere speeltjes in zijn bek naar je toe in de verwachting dat je die weer weggooit.

Maar het karakter van de Siamees is zonder meer uniek te noemen. Wanneer hij alleen wordt gehouden is hij zelden gelukkig. Ze liggen het liefst met een stuk of wat op het warmste plekje dat er in huis te vinden is en dat is niet zelden uw schoot. Gaat u bijvoorbeeld op de bank zitten dan verschijnen er al gauw Siamezen, die je gezelschap komen houden. Ze vinden de warmte van je lichaam heerlijk en het liefste kruipen ze bij je in bed onder de dekens om heerlijk een dutje te doen. Ze zijn onderzoekend en vriendelijk en houden van niets meer dan daar te gaan zitten, waar je iets probeert te lezen.

Het is een kat die precies weet welk voedsel hij verkiest en verafschuwt een kattenbak die niet op tijd schoongemaakt wordt.

De Siamees is een intelligente, levendige kat die erg op mensen gesteld is en wordt daarom ook als sociaal omschreven. Ze zijn ook vooral bekend om hun stemgeluid en “praatgedrag”. Hun stem kan buitengewoon luid zijn en de kat gebruikt diverse toonaarden. Sommigen zijn non-stop praters, terwijl anderen alleen “praten” om iets duidelijk te maken.

Siamezen worden wel de 'hond onder de katten' genoemd; ze houden erg van gezelschap en zijn daardoor niet geschikt om lang alleen te worden gelaten. Ze hebben erg veel aandacht nodig en zijn nogal aanwezig en nieuwsgierig. Het zijn echte 'praters' en laten zich graag en veel horen. Ze houden ervan geaaid te worden en zijn erg speels. Siamezen kunnen ook goed samen met honden leven.

Samen het huishouden doen is precies wat een Siamees graag wil. Hij loopt achter u aan en geeft luid miauwend commentaar op alles wat er in huis gebeurt. We zouden het gedrag “honds” kunnen noemen, want ze zijn erg op hun eigenaar gesteld. Door dit karakter is de Siamees ook trainbaar. Je kunt ze dingen leren, maar ook afleren. Vaak zoeken ze een gezinslid als favoriet uit. En dat hoeft niet degene te zijn, die de kat van voedsel voorziet.

Siamezen kunnen nogal opdringerig zijn in hun behoefte aan gezelschap en voor mensen die een rustige kat willen is het niet zo'n goed idee om een Siamees in huis te halen. Deze kat kan zelfs kunstjes leren, zoals apporteren. Ze hebben een ongelooflijke creativiteit in tactiek en strategie. Ze kunnen met hun handige pootjes deuren en kasten openen en ze vinden het leuk om alles eruit te gooien. Hoe moeilijker het gaat, hoe leuker ze het vinden en ze zullen er geen twijfel over hebben dat wat ze in hun kopje hebben ook tot uitvoer te brengen. Nieuwigheden in hun omgeving worden uitgebreid getest. Een nieuwe plant moet het ontgelden. Een koffer betekent een uitstapje en daar moet hij/zij in zien te komen

Over het algemeen zijn Siamezen nogal temperamentvol. Hun spelletjes zijn wild, in hun affectie zijn ze opdringerig en als ze krols zijn is dat duidelijk te horen! De Siamees is een ras apart, maar dat durf ik ook van Siamezenliefhebbers en -fokkers te beweren!

Een traditionele Siamees kijkt je recht in de ogen aan en het lijkt erop dat hij je gedachten kan peilen. Hij voelt uitstekend je stemming aan en bij verdriet is het de grote trooster.

Geen enkele andere kat kan zich zo opschepperig vertonen als de traditionele Siamees. Het leven is een spel. Hij kan met een sprong op je schouders zitten om zich als een sjaal om je nek te laten hangen. Maar als je hem zoekt is hij nergens te bekennen en heeft hij zich verstopt op de meest onmogelijke plaatsen. Als je hem wilt pakken, rent hij net even snel weg.

Traditionele Siamezen zijn niet hyperactief, tussen hun dagelijkse speeluurtjes zijn ze vrij rustig van aard, maar blijven, ook als ze wat ouder zijn, speels en actief.

Ze accepteren gemakkelijk andere huisdieren, zeker als ze er mee opgegroeid zijn. Maar als het moet is het een vechtjas. Zelfs voor een hond gaat hij niet zomaar opzij.

Traditionele Siamezen zijn sterke gezonde katten die gemakkelijk een leeftijd kunnen bereiken van 15 jaar of ouder.

Ziekten bij Siamese Katten

Hoewel vroegere problemen met de gezondheid van de Siamees door selectief fokken en met uitsluiting voor de fok van dragers en mogelijke dragers grotendeels zijn opgelost, heeft zich een nieuwe ziekte aangekondigd, die vooral Siamezen, Oosterse kortharen en Abessijnen lijkt te treffen nl: Amyloïdose.
Amyloïdose is een verzamelnaam voor een groep van ziektes, die zich laat kenmerken door een abnormale eiwitafzetting. Bij Abessijnen (en Somali’s) is er vooral sprake van eiwitafzetting in de nieren, bij de Siamezen (Balinezen en Oosterse Kortharen) is er vooral sprake van eiwitafzetting op de lever. Het lijkt er soms op dat deze ziekte erfelijk is, maar ze komt ook voor in cattery’s waar de katten onverwant zijn en waar een groot deel van de katten aangetast zijn; het fijne weten we er nog niet van.

Fokken van Siamese katten
Sinds het begin van de twintigste eeuw heeft het ras snel aan populariteit gewonnen, en vanaf halverwege de eeuw is het fokken van Siamezen steeds meer in zwang gekomen. In de loop van de jaren zijn de eisen voor de bouw van deze kat veranderd en zijn er nieuwe kleuren erkend. De ontwikkelingen op dit gebied gaan door. Standaarden voor het fokken, die bepalen welke eigenschappen wel en welke niet wenselijk zijn worden regelmatig bijgesteld.

Sinds het jaar 2000 is er bijvoorbeeld een werkgroep opgericht die zich inzet voor het behoud van de traditionele Siamees, zoals die oorspronkelijk uit Thailand kwam. Ook is er een ras erkend dat qua bouw op de Siamees lijkt maar dan zonder de zo kenmerkende kleurslagen: de Oosterse korthaar. Dit ras mist het gen dat de pigmentatie temperatuurgevoelig maakt. Daarom zijn katten van dit ras eenkleurig, verder hebben ze dezelfde eigenschappen als de Siamees.

Geraadpleegde Literatuur

Nederlands onafhankelijk kattenkeurmeestersgilde - NOK © 2013 NOK

http://dier-en-natuur.infonu.nl/huisdieren/42594-de-siamees-de-hond-onder-de-katten

http://www.traditionelesiamezen.nl/Karakter.htm